SGK'ya yazılı olarak başvuru yapılması ile hem prim günü eksik olanlar emekli olabiliyor, hem de emekli maaşları artıyor. Tek bir kurumdan emekli olamayanlar hizmet birleştirmesi ile emeklilik imkanına kavuşuyor. Ancak bu kanun bazı çalışanlar için dezavantaj yaratıyor. Konunun detaylarını anlatan İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Dilek Ete emeklilik için müracaat edecekleri uyararak başvurusu reddedilenlerin neler yapması gerektiğini açıkladı.
Çalışma hayatı olanlar bir süre çalıştıktan sonra ne zaman emekli olacaklarını araştırmaya başlıyor. EYT ile birlikte pek çok kişi için erken emeklilik yolu açılırken pek çok kişinin emeklilik başvurusu reddedildi. Kiminin prim günü yeterli olmadığı için, kimi yıl şartını taşımadığı için emekli olamıyor. Ancak prim günü eksik olanların EYT kapsamında emekli olma imkanı bulunuyor.
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Dilek Ete emeklilik başvurusu yapacaklara 'hizmet birleştirme' uyarısında bulunarak, "1 Ekim 2008’de 5510 sayılı kanun çıkıncaya kadar her emeklilik sistemi kendi içinde kanunlaşmıştı. Mesela SSK’lı olarak sigortalı çalışan birisi SSK statüsünde 506 sayılı kanuna tabiydi. Emekli sandığı 5434 kanuna, Bağ-Kur’da 1479 sayılı kanuna tabiydi. Bu kanunlarda sigorta günleri ne kadar isteniyorsa, yaş ne kadar isteniyorsa ona göre emekli aylığı ve emeklilik yaşı belirleniyordu. 2008’de üç kurumu birleştirdiler. Kendi içlerinde yine farklılıklar olmasına rağmen yine de daha net bir kanun var. Ama 2008 öncesi bir kişi SSK’dan, mesela 1992 yılında SSK’dan işe girmiş bir erkek olsun. Yasa bu kişi için diyor ki; bu kişi SSK’dan emekli olursa bana 5600 gün yetiyor. 20 yıl sigortalılık kadında, 25 yıllık sigortalılık da erkek de yetiyor. Şu an EYT de çıktığı için yaş da kalktı. Yasa sadece 5600 günü tamamla diyor. Ama Bağ-Kur’da ise kadın için 7200 gün, erkek de ise 9000 gün istiyorum diyor. Bunların nereden emekli olacağına ise hizmet birleştirme kanuna bakarak karar veriliyor. Bu kanunda da şöyle deniliyor; Prim ödenen son 7 yılın 3.5 yılı SSK ise bu kişi SSK’dan emekli olur. Son 3.5 yılı Bağ-Kur ise Bağ-Kur’dan emekli olur. Şu an EYT ile de birlikte birçok kişi emeklilik başvurusunda bulunuyor. Bu kişilerin emeklilik hesabı yapılırken son 3.5 yılı SSK olanlara maaş bağlanıyor. En yüksek emekli maaşları Emekli Sandığı’nda, sonra SSK’da en son Ba-Kur’da. Kimse Bağ-Kur’dan emekli olmak istemez. Hem prim günü fazladır hem de maaşı düşüktür. Son 3.5 yılı Bağ-Kur olanlar olan bir erkek emeklilik için başvurduğunda 9 bin gün primi olması gerekiyor. Örneğin bu kişinin 6 bin günü olsun. Bu kişi emekli olamıyor." ifadelerini kullandı.
KİŞİ HİZMET BİRLEŞTİRMEYE ZORLANAMAZ
Peki emekli olamayanlar ne yapacak? Dilek Ete yapılması gerekenleri şöyle açıklıyor;
Kişi emeklilik için SGK’ya başvurdu. SGK dedi ki; son 3.5 yılın Bağ-Kur ve prim günün eksik emekli olamazsın. Eğer emeklilik için sadece SSK günleri yetiyorsa, kişinin emeklilik başvurusu reddedildiğinde, dava açma hakkı bulunuyor. Hizmet birleştirmesi kanununda şöyle bir şey yazıyor; eğer kişinin tek bir sigortalılık süresi ile emeklilik şartları oluşuyorsa o kişiyi hizmet birleştirmeye zorlayamazsın. Ancak SGK bunu uygulamıyor.
Özellikle EYT’liler sıfr prim ödemeleri Bağ-Kur olduğu için emekli olamıyorsa bu kişiler önce ilk işe giriş tarihine bakacak. O tarih için SGK kaç gün istiyor? Eğer SSK’daki gün sayısı tamamlamışsa bu kişi emeklilik reddinden sonra dava açabilir. Benzer davaların Yargıtay kararları var. Bu davalar yüzde 99 kazanılıyor. Dolayısıyla şu an emekli olacaklar SSK’dan emeklilik şartlarını taşıyorsa, başvuru yapılırken sadece SSK günlerimle emekli olmak istiyorum deyip talepte bulunabilirler. O talep red olduğunda da Bağ-Kur imtina davası açabilirler. Bu birinci şekli. İkinci şekli ise; emeklilik şartlarını taşıyor ve Bağ-Kur’dan emekli olabiliyor. Ancak Bağ-Kur ve SSK arasında neredeyse yüzde 30’a yakın fark bulunuyor. Eğer SSK’dan emeklilik şartları tamamlanıyorsa, kişi hizmet birleştirmesini reddedip SSK’dan emeklilik hakkı talep edebilir.
AVUKATLAR İÇİN DE GEÇERLİ
Avukatların durumuna dikkat çeken Ete, "Örneğin avukatlar var yıllarca topluluk sigortası ödemiş, ya da yıllarca SSK’lı bir kurumun avukatlığını yapmış. Sonra ayrılmış kendisine büro açmış. Prim günü de çok. Ancak büro açtığı için devlet diyor ki Bağ-Kur’lusun. Bu durumdan açılacak bir imtina davası ile kurtulmak mümkün."
YAZILI BAŞVURU ŞART!
Yarıgtay kararları Bağ-Kur imtina davalarında davacının haklılığını ortaya koyuyor. Sadece tek bir dava reddedildi. Kararın davacı için olmuşuz sonuçlanmasının nedeni ise; kişinin SGK’ya hizmet birleştime kanundan yararlanmak istemediği açık bir şekilde belirtmemesinden kaynaklanıyor. Dolayısı ile burada önemli olan kuruma bizzat giderek yazılı bir şekilde başvuru yapılması, reddi aldıktan sonra dava açılması gerekiyor.
