Ertesi gün hapı, korunmasız cinsel ilişki sonrası gebelik riskini azaltmak için kullanılan acil bir kontraseptif ilaçtır. İçeriğinde genellikle yüksek dozda levonorgestrel veya ulipristal asetat gibi hormonlar bulunur. Bu hormonlar, yumurtlamayı geciktirerek veya engelleyerek, sperm hücrelerinin rahim içine girişini zorlaştırarak veya döllenmiş yumurtanın rahme yerleşmesini engelleyerek gebeliği önlemeye yardımcı olur.
Ertesi gün hapı, cinsel ilişkiden sonra mümkün olan en kısa sürede alınmalıdır, çünkü ne kadar erken alınırsa o kadar etkili olur. İdeal olarak, ilacın alınması cinsel ilişkiden sonraki 24 saat içinde olmalıdır, ancak bazı ertesi gün hapları cinsel ilişkiden sonraki 72 saate kadar etkili olabilir. İlacın etkinliği zamanla azalabilir, bu nedenle mümkünse hemen alınması önerilir
Ertesi gün hapı ne zaman kullanılır?
Ertesi gün hapı, korunmasız cinsel ilişkiye girildiğinde, cinsel saldırıya uğranıldığında ya da aşağıda sıralanan doğum kontrol yöntemlerinin başarısız olduğu durumlarda kullanılır.
- Cinsel ilişki esnasında prezervatifin yırtılması ya da kayması,
- Hem östrojen hem de progestin içeren doğum kontrol haplarının iki veya daha fazla gün üst üste alınmasının unutulması,
- Sadece progestin içeren doğum kontrol hapının (mini pill) üç saatten fazla geç alınması,
- Depo-medroksiprogesteron asetat (üç aylık iğne) enjeksiyonu için iki haftadan fazla geç kalınması,
- Rahim içi aracın (spiral) yanlışlıkla çıkması.
Maksimum etkinlik için, cinsel ilişkiden sonra mümkün olan en kısa sürede ertesi gün hapı alınmalıdır.
Ertesi gün hapı ne işe yarar?
Ertesi gün hapları, yerleşmiş bir gebeliği sona erdirmez. Öncelikli olarak yumurtlamayı geciktirerek veya önleyerek çalışır. Ertesi gün hapı, korunmasız cinsel ilişkiden sonra gebeliği önlemek için etkili bir seçenektir ancak diğer doğum kontrol yöntemleri kadar etkili değildir ve rutin kullanım için önerilmez. Ayrıca ertesi gün hapı doğru kullanımda bile başarısız olabilir ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı koruma sağlamaz. Fazla kilolu veya obez olunması durumunda, ertesi gün hapının hamileliği önlemede fazla kilolu olmayan kadınlar kadar etkili olmayacağına dair bazı çalışmalar vardır.
Ertesi gün hapı yan etkileri
- Mide bulantısı ya da kusma
- Baş dönmesi
- Halsizlik
- Memelerde hassasiyet
- Ara kanama veya lekelenme
- Karın ağrısı veya krampları
Ertesi gün hapı zararları
Ertesi gün hapı herkes için uygun değildir. Ertesi gün hapının herhangi bir bileşenine alerji bulunuyorsa ya da ertesi gün hapının etkinliğini azaltabilecek barbitüratlar (bazı epilepsi ilaçlarında mevcuttur) veya sarı kantaron içeren takviyeler alınıyorsa ertesi gün hapı kullanılmamalıdır:
Ertesi gün hapı adet geciktirir mi?
Ertesi gün hapı kullanmak adeti bir haftaya kadar geciktirebilir. Ertesi gün hapı alındıktan sonra üç ile dört hafta içinde adet görülmezse, hamilelik testi yapılmalıdır. Bir haftadan uzun süren kanama veya lekelenme olması durumunda veya ertesi gün hapı alındıktan üç ile beş hafta sonra şiddetli alt karın ağrısı yaşanırsa, kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurulması gerekir.
