Epilepsi yani halk arasındaki adıyla sara hastalığı, genellikle ömür boyu süren bir sağlık sorunu olarak biliniyor. Hastalığın neden olduğu nöbetler kontrol altına alındığında epilepsili birçok insan yaşamını normal bir şekilde sürdürebiliyor. Epilepsi hastalarında uygulanacak dengeli ve düzenli beslenme planı, nöbetlerin sayısının ve hastalığın zararlı etkilerinin azaltılması sürecine önemli katkıda bulunuyor. Memorial Kayseri Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Dyt. Betül Merd, epilepsi hastalarının beslenmesi konusunda bilgi verdi.
Epilepsi (sara) önemli bir sağlık sorunu
Epilepsi, sinir sistemini etkileyerek beyindeki işleyişi geçici olarak sekteye uğratan ve nöbetler şeklinde ortaya çıkan önemli bir sağlık sorunudur. Her yaştan insanda uzun süreli görülebilen bu sorun, birçok semptomu da beraberinde getirmektedir. Nöbetler, beynin hangi bölümünün tutulduğuna bağlı olarak insanları farklı şekillerde etkilemektedir.
Epilepsi hastalığının 5 önemli belirtisi
Epilepsi hastalığının muhtemel belirtileri şu şekilde gelişmektedir;
“Baş dönmesi sonucunda yere yığılma. Kontrol edilemeyen sarsıntı ve sallanma hissi ile birlikte, boş boş olarak ifade edilen şekilde bakmak. Kollarda ve bacaklarda karıncalanma hissi. Kol ve bacaklarda istemsiz kasılmalar, elleri kontrol edememe, çığlık atma. Ağızdan köpük gelmesi, istemsiz idrar kaçırma.”
Epilepsi hastalığının tedavisi var mı?
Anti-epileptik ilaçlar olarak adlandırılan ilaçların kullanılması ana tedavidir. Cerrahi müdahale, nöbetleri kontrol etmeye yardımcı olabilecek bir cihazın vücuda konumlandırılması, nöbetleri kontrol etmeye yardımcı olabilecek özel bir diyet olan ketojenik diyet.
Dengeli ve sağlıklı beslenme önemli
Dengeli ve sağlıklı beslenme tüm insanlar için önemli ve vazgeçilmez bir kuraldır. Özellikle hastalık söz konusu olduğunda bu kural akıllara gelse de, yaşamın her döneminde bu kuralı uygulayan insanlar daha sağlıklı olmaktadır. Günümüzde yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda genel sağlık durumuna etkisi olduğu kanıtlanan dengeli ve düzenli beslenmenin birçok hastalıkla mücadele etmede olumlu etkisi olduğu belirlenmiştir.
Epilepsi hastalığı ile mücadelede etkili olan temel beslenme önerileri ise şu şekildedir;
“Vücuttaki kan şekeri düzeyinin dengeli olması her hastalıkta olduğu gibi epilepsi sonunda da önemlidir. Bunun için kan şekerindeki ani yükselmeler epilepsi nöbetlerini tetikleyebilmektedir. Şeker seviyesini yükseltecek şekerli besinlerden uzak durulmalı, şeker oranı düşük tahıllı gıdalar tüketilmelidir. Günlük beslenme programında sağlıklı yağlarla hazırlanmış besinler dahil edilmelidir. Özellikle sağlıklı olan zeytinyağı kullanılmalı, Omega 3 ve Omega 9 gibi besin kaynakları tercih edilmelidir. Epilepsi nöbetlerini tetikleyebilen alkollü içeceklerden uzak durulmalıdır. İçeriğinde kafein olan kahve, çay ve kakao tüketimi sınırlandırılmalıdır. Epilepsi tedavisinde kullanılan ilaçlarla etkileşime girmesi muhtemel besinler, uzman hekimlerin kontrolünde tüketilmelidir. Kalsiyum, magnezyum ve sodyum açısından zengin kuru baklagiller ile tam tahıllı ürünlerin ve yeşil yapraklı sebzeler tüketilmelidir. Besinler yoluyla vücuda yeterli miktarda vitamin ve mineral alındığından emin olunmalıdır.
Kan şekeri dengeli seyretmeli
Epilepsi hastalarının beslenmesinde dikkat edilecek en önemli hususlardan biri, hastanın kan şekerinin dengeli bir şekilde seyretmesidir. Bu nedenle bu hastalığa sahip kişilerin, şeker barındıran yiyeceklerden uzak durması, un yerine tam tahıllı ürünler tüketmeleri sağlık açısından oldukça önem taşımaktadır. Hastaların öğünlerini atlamamaları gerekir, çünkü uzun süreli açlık kaç şekerinin aşırı derecede düşmesine neden olmaktadır. Bu tür hastalar için balık tüketimi oldukça önem taşımaktadır. Balığın içerisindeki Omega 3 ve Omega 9 gibi sağlıklı yağlar epilepsi hastaları için çokça faydalı sağlıklı yağlardır. Bu nedenle epilepsi hastalarının balık tüketmeye özen göstermesi gerekmektedir. Epilepsi hastaları alkol, çayı çok sık tüketmemeli, kahve ve kola gibi kafein içeren içeceklerin tüketimi sınırlandırmalıdır. Bu içecekler epilepsi nöbetlerini tetikleyebilecek özelliğe sahiptir. Epilepsi için kullanılan bazı ilaçlar, nar ve greyfurt gibi meyvelerle etkileşime girebilmekte bu da ilacın etkilerini düşürebilmektedir. Bu nedenle greyfurt ve nar gibi meyvelerin tüketimine dikkat edilmeli, uzmana danışılmalıdır.
