İnsanların hayatına büyük konfor getiren teknoloji; gerekli tedbirler alınmadığında bağımlı hale getiriyor. Teknoloji bağımlılığı, madde bağımlılığı gibi ruha ve bedene zarar verebilecek bir hastalığa dönüşebiliyor. Özellikle çocukların ve gençlerin ekran başında geçirdikleri sürenin bağımlılığa dönüşmesi, aile ve sosyal hayatlarında sorunlar yaşamasına neden olabiliyor.

Kontrolsüz ve sınırsız kullanılan teknoloji; psikolojik, sosyal ve fiziksel açıdan birçok sıkıntıyı beraberinde getiriyor. Teknoloji bağımlığının zararlarına dikkat çeken uzmanlar, bu konuda önemli uyarılarda bulunuyor.

"Oyunlar bir eğlence aracı iken artık eğlenmenin bağımlılığa dönüştü"

Konuyla ilgili İLKHA muhabirine konuşan Klinik Psikolog Cumali Aydın, "Geçmişten günümüze insanlar vakitlerini değerlendirebilmek için birçok uğraş edindiler. Özellikle hayatımıza teknolojinin girmesi ile pekçok şey değişti. Bununla birlikte insanların vakit geçirme ve eğlenebilecekleri vakitleri değerlendirme şekilleri de değişmeye başladı. Bu değişimi etkileyen faktörlerden bir tanesi de teknolojiyi hayatımıza, evimize sokan bilgisayarlar ve telefonlar oldu. Bunlar nasıl etkilediler? İnsanlar sosyal medyaya girdiler, oyunlar oynadılar, birbirleri ile görüştüler vesaire. Belli amaçlar doğrultusunda kullandılar, eğlendiler de ve bazı işlerini de gördüler ama ilerleyen zamanlar içerisinde bazı şeylerin kimi insanlarda dengeleri kaymaya başladı. Birşeyler amacından sapmaya ve vakit doldurmanın, eğlenmenin ötesine geçerek bir bağımlılığa dönüştü. Teknoloji, hayatı kolaylaştıran ya da oyunlar bir eğlence aracı iken artık eğlenmenin bağımlılığa dönüştüğü ve teknolojinin bir bağımlılığa dönüştüğü hali görmeye başladık." dedi.

Teknoloji bağımlılığının belirtileri nelerdir?

Teknoloji ya da oyun bağımlılığının belirtileri hakkında konuşan Aydın, "Birincisi; bu kişilerin hayatının merkezini oyunlar ve uğraştıkları sosyal medya ya da teknolojiyi hangi alanda kullanıyorlarsa bu kişiler için bu durum artık hayatın merkezi haline gelmeye başlar. Birisi ile görüştüğünde, bir iş yaptığında, sabah kalkacağında, akşam yatacağında yani günlük rutinini etkileyen ne varsa onun yapılıp yapılmayacağını ya da nasıl yapılacağına karar verecek şey genelde oyun ya da teknolojide vakit geçireceği şey olmaya başlar. Hayatının merkezini ve davranışlarını şekillendiren nokta bu olur. Bununla birlikte kişide oyun geçirdiği vakit artmaya başlar; eskiden bir saat oynuyorsa bu saatin miktarı artmaya başlar. Kişi bunu kontrol etmekte çok zorlanır. Artık saat kontrol edilemez bir hale gelir, kişi oyunu kontrol edemez ve oyun onu kontrol etmeye başlar. Davranışını, düşüncesini, konuşmasını, oturmasını, kalkmasını etkilemeye başlar. Bununla birlikte birtakım problemler yaşamaya başlar. Evli ise eşiyle problemler yaşar, eşine vakit ayıramaz. Çocuğu vardır, onunla yeterince ilgilenemez. Çalışıyordur, işine vaktinde gidemez çünkü gece uyuyordur ya da işe gittiğinde uyuyakalıyordur ya da bilgisayarın başında çalıştığı esnada oyunlar oynuyordur ve işine ayırabileceği vaktin pek çoğunu verimli bir şekilde değerlendirmek yerine oyuna harcamaya başlar. Bunlar görür, problem yaşar hatta maddi kayıpları olur; bunlarla birlikte eşi ile kavga, işinde problemler, kendi ailesinde problemler yaşar ama ona rağmen oynamaya devam eder. Zarar görmesine rağmen bu davranışı ortadan kaldırmaz. Oyun oynamadığında ve oyundan uzak kaldığında bir takım psikolojik ya da fiziksel problemler görmeye başlar. Mesela oyun oynamadığında daha agresif, daha gergin, daha kızgın olabilirler. Oyuna ulaşabilmek için yapılabilecek ne varsa yapmaya çalışırlar ve etraftakileri de şaşırabilir, onun bu huzursuzluğuna ve kızgınlığına anlam veremeyebilir. Kişi; oyun oynamadığında, sosyal medyaya girmediğinde ya da onunla vakit geçirmediğinde sanki hayatında birşeyler eksikmiş, yolunda gitmiyormuş gibi hisseder ve bunun huzursuzluğunu yaşar. Bunları bir araya getirdiğimizde, bunlar yoğun bir şekilde varsa artık o kişinin teknoloji bağımlılığı ya da oyun bağımlısı olduğunu söyleyebilmek mümkündür. Bununla birlikte oyun bağımlığı demişken mesela bu kişiler günlük hayatta da oyunlarının hayayllerini kurarlar; oyunda şunu yapacağım, şuraya gideceğim, şunu alacağım, şöyle oynayacağım gibi şeylerle gündellik hayatının gündemini de artık oyun işgal etmeye başlar ve hayatının merkezi tamamen oyundan müteşekkil olmaya başlar." şeklinde konuştu.

Bağımlılıktan kurtulmanın reçetesi

Teknoloji ya da oyun bağımlılığından kurtulmanın çaresi hakkında değerlendirmelerde bulunan Aydın, "Hangi durumlada oynuyorum ve zamandan beri buna başladım, yani benim için oyun bağımlılığı bir kaçış mı?' buraya bakmakta çok büyük bir fayda var. eğer durum tespiti yapılırsa, nerelere müdahale edilebileceği daha iyi bilinir ve o zaman üstesinden gelmekte daha mümkün olabilir. Önce durum tespitinin yapılması gerekir. az önce sorduğumuz sorular bu konuda yardımcı olabilir. Bununla birlikte bırakmak isteyen kişi peyder pey yani parça parça yapması büyük bir fayda sağlayacaktır. Günde 6 saat oyunla vakit geçiriyorsa bunu sonraki hafta 5 saate düşürsün ve bir hafta böyle geçsin. Alıştıktan sonra 4, 3 ve kademeli bir şekilde azaltsın. Bununla birlikte muhakkak onun yerine bir aktivite koysun yani o keyfi ve hazzı alabileceği, boşluğu doldurabileceği muhakkak bir alternetif seçenekler oluştursun ve onları yapmaya devam etsin. Bununla birlikte gününün düzenlenmesini planlasın yani düzen ve plan olduğunda kişinin bunlardan uzak kalma ihtimali çok daha yüksektir. Bununla birlikte çalışmıyorsa muhakkak çalışsın, okuluna gitmiyorsa muhakkak okula gitsin çünkü oyun bağımlılığının boş vakit ve boşta kalma ile ciddi bir ilişkisi var. Kişinin boşta kalmaması ve dolu olmasıda bu konuda ona yardımcı olabilir. Bunlar adım adım izlenebilir ve bu teknoloji ya da oyun bağımlığında kişiye yol gösterici ve yardımcı olabilir." ifadelerini kullandı.